اصطلاح اسب بخار به توان موتور خودرو گفته می شود.
اسب بخار به عنوان مقیاسی از توان موتورهای درون سوز بیشتر در صنعت خودروسازی می باشد. واحد توان در دستگاه SI وات است. یک اسب بخار، بر اساس تعاریف مشهور، بین 735.5 تا 750 وات است. در منابع و محاسبات مهندسی برق، یک اسب بخار برابر با 746 وات است. مفهوم اسب بخار به نظر وات این است که یک اسب می تواند در هر دقیقه ٣٣۰۰۰ پوند-فوت کار انجام دهد، برای مثال اسبی را در نظر بگیرید که در حال بالا کشیدن زغال از معدن است. اسبی که یک اسب بخار توان دارد می‌تواند ٣٣۰ پوند (١۵۰ کیلوگرم) زغال را در مدت یک دقیقه ١۰۰ فوت (٣۰ متر) بالا بکشد و یا ٣٣ پوند (١۵ کیلوگرم) را در یک دقیقه ١۰۰۰ فوت (٣۰۰ متر) و...
در این صورت شما می توانید ترکیب های متفاوتی از وزن و جابجایی در یک دقیقه را در نظر بگیرید و تا زمانی که حاصل ضرب آنها ٣٣۰۰۰ شود، یک اسب بخار خواهید داشت. ممکن است فکر کنید نمی‌توان ٣٣۰۰۰ پوند (١۵ تن) زغال را در یک سطل ریخت و از اسب خواست آن را در مدت یک دقیقه،١ فوت (٣۰ سانتی‌متر) جابجا کند چون اسب نمی‌تواند چنین بار سنگینی را تکان دهد، همچنین ممکن است فکر کنید نمی‌توان ١ پوند (٤۵۰ گرم) زغال را در یک سطل گذاشت و از اسب خواست در مدت یک دقیقه آن را ٣٣۰۰۰ فوت (١۰ کیلومتر) جابجا کند زیرا در این حالت سرعت اسب باید ٣۷۵ مایل در ساعت (۶۰٣ کیلومتر در ساعت) باشد که ممکن نیست! اما با درنظر گرفتن قرقره و طناب، می دانید که با یک مجموعه از قرقره ها می توان نسبت جابجایی و وزن را عوض کرد، پس می توان آرایشی از قرقره ها را درست کرد به نحوی که با سرعت و بار مناسب اسب هماهنگ باشد و مهم نیست چه باری در سطل است.
تبدیل اسب بخار به واحدهای دیگر
• یک اسب بخار برابر با ۷٤۶ وات است. برای مثال اگر اسبی را به چرخی وصل کنیم تا آن را بچرخاند با آن چرخ می توان مولد برقی را بکار انداخت که ۷۶ وات توان تولید می کند.
• انرژی حاصل از یک اسب بخار در مدت یک ساعت برابر ۲۵٤۵BTU است که هر BTU انرژی مورد نیاز برای بالا بردن دمای یک پوند آب به اندازه‌ی یک درجه‌ی فارنهایت است.
• یک BTU برابر ١۰۵۵ ژول یا ۲۵۲ گرم-کالری و یا ۲۵۲/۰ کالری غذایی است. یک اسب احتمالا ۶٤١ کالری غذایی را در یک ساعت می‌سوزاند.
اندازه‌گیری اسب بخار
برای فهمیدن توان یک موتور باید موتور را به یک توان سنج (Dynamometer) وصل کنید. توان سنج باری را روی موتور قرار می دهد و توانی را که موتور دربرابر بار تولید می کند را اندازه می گیرد.
طرز کار توان سنج
باید توان سنجی را به موتور وصل کنید، گاز دهید و با توان سنج بار روی موتور را تغییر دهید تا دور موتور مثلا روی ۷۰۰۰ دور بر دقیقه ثابت بماند و در این دور، باری را که موتور می تواند تحمل کند را ثبت می کنید. سپس بار را زیادتر کنید تا دور موتور مثلا به ۶۵۰۰ کاهش یابد و دوباره بار متناظر با این دور را ثبت کنید. به همین ترتیب ادامه دهید. همچنین می‌توانید همین کارها را از ۵۰۰ و ١۰۰۰ دور به بالا انجام دهید. چیزی که توان‌سنج اندازه می‌گیرد در واقع گشتاور پیچشی است و برای تبدیل آن به اسب بخار باید گشتاور را در دور موتور ضرب کنید.
خودروهایی که بیشترین اسب بخار را دارند
در حال حاضر بیش ترین توان خروجی در دستان ۲ خودروساز است. یکی با رگه های ایتالیایی – آلمانی یعنی شرکت خودروسازی بوگاتی و دیگری سوئدی پر اوازه یعنی کونیخ زگ است.
بوگاتی توانسته در مدل ویرون گرند اسپرت Vitesse La Finale به ۱۵۰۰ اسب بخار قدرت و کونیخ زگ نیز با مدل آگرا RS توانسته به عدد ۱۲۰۰ اسب بخار قدرت دست پیدا کند. حال که با این مفهوم آشنا شدیم در مقاله بعدی صفر تا صد مفهوم گشتاور را توضیح می دهیم. و از اهمیت گشتاور در خودروها و رابطه مستقیمی که گشتاور با اسب بخار خودرو دارد خواهیم گفت.
در خودروهای ایرانی بیشترین اسب بخار خودرو ایرانی برای خودروی چینی جک اس ۵ با بیش از ۱۷۰ اسب بخار است و کمترین اسب بخار خودرو ایرانی برای خودروی ماتیز با ۵۷ است.
