فرمان خودرو و یا بخواهیم علمی تر بگوییم سیستم فرمان خودرو مانند افساری است که کنترل خودرو و جهت حرکت آن را در اختیار راننده قرار می دهد. سیستم فرمان دارای قطعات و پیچیدگی های خاص خود می باشد. وظیفه سیستم فرمان انتقال چرخش دست راننده به چرخ‌ها است.
جعبه فرمان مهمترین قطعه سیستم فرمان است که سه وظیفه مهم افزایش گشتاور، تغییر صفحه دوران غربیلک فرمان به صفحه مکانیزم فرمان و تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی را برعهده دارد. جعبه فرمان از قطعات زیادی تشکیل شده است که از مهمترین آنها می توان به غربیلک فرمان، میل فرمان و پیتمن اشاره کرد. همچنین از علائم مربوط به خرابی آن نیز می توان به سفتی فرمان، خلاصی زیاد، گیج بودن فرمان، لقی دنده فرمان و غیره اشاره نمود.
با توجه به آنکه
جعبه فرمان اهمیت بسیار زیادی در سیستم فرمان دارد، کمپانی‌های سازنده تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام داده و چند نوع مختلف جعبه فرمان طراحی و تولید نموده اند. جعبه فرمان‌ها در حالت کلی به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند.
1- جعبه فرمان های مکانیکی: همانطور که از اسم این نوع جعبه فرمان‌ها نیز پیداست؛ تنها اجزای مکانیکی هستند که چرخش دست راننده را به چرخ‌ها منتقل می نمایند.
2- جعبه فرمان های با توان کمکی: در این نوع جعبه فرمان‌ها، علاوه بر قطعات مکانیکی، تجهیزات الکتریکی و هیدرولیکی دیگری نیز موجود هستند که به افزایش گشتاور دست راننده کمک می نمایند.
جعبه‌فرمان‌های مکانیکی
جعبه فرمان‌های مکانیکی بر اساس نوع کاربردشان به موارد زیر تقسیم می شوند:
جعبه فرمان حلزونی انگشتی: ساده ترین نوع جعبه فرمان، جعبه فرمان حلزونی انگشتی است و به دلیل معایبی که دارد دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد.
جعبه فرمان حلزونی با دنده تاج خروسی: در این نوع جعبه فرمان که مقداری نسبت به نوع انگشتی پیشرفته تر است قطعه‌ای که به میل چرخ‌ها وصل است شبیه تاج خروس و قطعه ای که به میل فرمان متصل است همانند حلزون است.
جعبه فرمان حلزونی غلتکی: این نوع جعبه فرمان، عملکردی شبیه نوع خروسی دارد با این تفاوت که در آن از یک مارپیچ و یک چرخ دنده به شکل غلتک استفاده شده است.
جعبه فرمان ساچمه ای با دنده تاج خروسی: در این نوع جعبه فرمان با چرخش غربیلک، مارپیچ جعبه فرمان نیز دوران می‌نماید. حرکت مارپیچ از طریق ساچمه ها به حرکت خطی تبدیل شده و در نهایت این حرکت خطی به چرخ ها هدایت شده و تغییر چهت خودرو اتفاق می افتد. این نوع جعبه فرمان با توجه مزایایی که دارد بیش از انواع حلزونی مورد استفاده قرار می گیرد.
جعبه فرمان دنده شانه ای: این جعبه فرمان که به کشویی یا راک اند پینیون (Rack and Pinion) نیز معروف است از 2 قسمت اصلی یعنی یک اهرم عرضی که شانه یا راک نام دارد و اهرم دیگر که به غربیلک متصل است و دنده یا پینیون نامیده می‌شود. این نوع جعبه فرمان بیشترین استفاده در خودروهای امروزی را دارد. از مزایای این نوع جعبه فرمان می‌توان به فضای کم، سبک بودن، ارزانتر بودن، اصطکاک کمتر و ... اشاره کرد.
جعبه فرمان با توان کمکی
جعبه‌فرمان‌های با توان کمکی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1- فرمان هیدرولیکی
2- فرمان الکتروهیدرولیکی
3- فرمان الکتریکی
فرمان هیدرولیکی
در این نوع جعبه‌فرمان، پمپ هیدرولیکی با تولید فشار، به حرکت چرخ‌دنده شانه‌ای و کاهش نیروی وارده از راننده کمک می‌نماید و در نتیجه رانندگی با فرمان هیدرولیک بسیار دلپذیرتر از سایر فرمان‌های مکانیکی خواهد بود. از مزایای این نوع جعبه فرمان می‌توان به کاهش نیروی دست وارده از راننده، افزایش توان سیستم فرمان و ... اشاره کرد. در خودروهای امروزی عمدتا از این نوع جعبه‌فرمان استفاده می‌شود.
فرمان الکتروهیدرولیکی
اساس کار این نوع جعبه‌فرمان نیز همانند فرمان هیدرولیک است با این تفاوت که پمپ هیدرولیک نیروی خود را از یک موتور الکتریکی دریافت می‌کند.
فرمان الکتریکی
در این نوع جعبه‌فرمان دیگر خبری از پمپ هیدرولیک نبوده و نیروی کمکی توسط موتور الکتریکی که بر روی میل فرمان نصب شده است تولید می‌گردد. از مزایای این سیستم می‌توان به وزن کم، فضای کم، استهلاک پایین و ... اشاره کرد.
