کاربرد فیوزها در خودرو چیست؟
انرژی الکتریکی نقش مهمی در زندگی بشر دارند و دنیای بدون برق، درنیایی غرق در تاریکی است. دانشمندانی مانند ادیسون، فارادی، تسلا و ... بعد از اختراع برق، این نکته را می دانستند که با اشتباه و خطا در مدار و سیم بندی ها علاوه بر به خطر انداختن جان انسان به تجهیزات نیز آسیب می رساند. به همین دلیل برای مدار الکتریکی تجهیزاتی به عنوان محافظ طراحی نمودند. تجهیزات حفاظتی تنوع بسیار بالایی داشته و با توجه به اهمیت وافر آن‌ها، تلاش‌های فراوانی جهت پیشرفت این حوزه وجود دارد.
سیستم الکتریکی یکی از مهمترین سیستم های هر خودرویی است که حفاظت از آن بر عهده ی تجهیزات حفاظتی می باشد.
فیوز چیست؟
فیوز نوعی وسیله ی حفاظتی برای محافظت تجهیزات است که در برابر اضافه جریان ناشی از اضافه بار و یا اتصال کوتاه استفاده می شود. حتما تاکنون به این موضوع برخوردید که فیوز منزلتان عمل کرد و یا به اصطلاح عامیانه، پریده است، در این صورت فیوز از وسایل منزلتان در برابر جریان ناشی از اضافه بار محافظت نموده است.
در خودروها نیز بسته به مدل و سازنده ی خودرو، سیستم های الکتریکی زیادی وجود دارد و باید در مقابل جریان‌های بیشتر از مقادیر نامی محافظت شوند که این حفاظت نیز بر عهده فیوزها است. فیوزها محافظت مدارت الکتریکی در خودروها را ر عهده دارند، این قطعات مانع از آسیب رسیدن به تجهیزات الکتریکی می شوند.
تجهیزات الکتریکی در خودروها
بسته به نوع خودرو و سازنده آن، تجهیزات الکتریکی زیادی در خودروها وجود دارد و هر روز به تعداد این تجهیزات و سیستم های الکتریکی افزوده می شود. کمپانی‌های سازنده به دنبال افزودن مزیت‌های رقابتی و آپشن‌های جدیدی به محصولات خود هستند که از قضا سیستم‌های الکتریکی، نقش بسیار اساسی در آن‌ها دارند. مهمترین تجهیزات الکتریکی خودروها شامل برف پاک کن ها، فن رادیاتور، پمپ بنزین، کیلومتر شمار، فندک، قفل مرکزی، واحد کنترل خودرو(ECU)، فلاشر، ترمز، ترمز، چراغ ها، سیستم صوتی، بالابر شیشه، صندلی های برقی، آینه های تاشو برقی، بوق، انواع سنسورهای الکتریکی و ...می باشد.
کاربرد فیوز
فیوزهایی که در خودروها استفاده می شوند دارای المان ذوب شونده هستند. این نوع فیوزها دارای یک نوار فلزی هستند که در داخل یک محفظه نارسانا به همراه جرقه گیر قرار داده می‌شوند. زمانیکه جریان بیش از حد مجاز افزایش می یابد این نوار فلزی ذوب شده و در نتیجه مسیر جریان بسته خواهد شد.
انواع فیوزهای استفاده شده در خودروها
فیوزها دارای تنوع بسیار بالایی هستند اما تنها چند نوع محدود آن در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند که عبارتند از: فیوزهای مستطیلی و سرامیکی: فیوزهای سرامیکی، پرکاربردترین نوع فیوز در خودروها هستند. این فیوزها از دو پایه تشکیل شده‌اند که توسط یک سیم ضخیم تر هم به هم وصل شده‌اند. چنانچه جریان از مقدار نامی تجاوز نماید، سیم رابط ذوب شده؛ ارتباط بین دو پایه قطع شده و در نتجه مسیر جریان باز خواهد شد.
فیوزهای شیشه ای: فیوزهای شیشه ای نیز در خودروها استفاده می شوند و از اتصال دو سر فیوز با یک سیم نازک انجام می‌گیرد و در صورت عبور جریان بیش از مقدار معمول ذوب می‌گردد.
فیوز فلزی: در فیوز فلزی در صورت عبور جریان بیش از مقدار نامی، ارتباط بین دو سر آن قطع شده و مدار در مقابل اضافه جریان محافظت می‌گردد.
جعبه فیوز چیست؟
جعبه فیوز جعبه ای است که تمامی فیوزها در آن نصب شده است و تمامی تجهیزات الکتریکی خودرو در آن تغذیه می شوند. با استفاده از جعبه فیوز، نظم بیشتری به سیم کشی در خودرو داده می شود و برای عیب یابی و رفع عیب یابی های سیستم الکتریکی کار را آسانتر می کند. فیوزهای مورد استفاده در خودرو با رنگ‌ها و ظرفیت‌های مختلف ساخته و در داخل جعبه‌فیوز تعبیه می‌شوند. بر روی هر یک از این فیوزها عددی نوشته شده است که بیانگر ظرفیت فیوز است. برای مثال زمان چک کردن جعبه فیوز، فیوزی با عدد 15 روی آن را مشاهده نمودید این امر بدین معناست که حداکثر جریان قابل تحمل این فیوز برابر با 15 آمپر بوده و چنانچه جریان بیش از این مقدار گردد؛ فیوز عمل نموده و مسیر جریان مدار قطع خواهد شد.
دلایل سوختن فیوزها
دلیل سوختن فیوز، عبور جریان بیش از حد از مدار می باشد که این جریان در نتیجه شامل دلایلی چون وجود اتصالی در مدارات، افزودن تجهیزات غیر استاندارد به خودرو، خرابی دینام و اتصال تجهیزات خارجی غیر استاندارد به خودرو(اتصال به فندکی خودرو) می شود.
برای تعویض فیوز ها چه کارهایی باید انجام دهیم؟
ابتدا مطمئن شوید که مشکل از فیوز است و با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو، محل قرار گیری جعبه فیوز را شناسایی کنید. فیوزی را که احتمال می‌دهید سوخته است را چک نمایید. برای این کار می‌توانید از یک مالتی‌متر استفاده نموده و از تست بوق، اندازه‌گیری مقاومت یا اندازه‌گیری ولتاژ استفاده نمایید. به عنوان مثال اگر فیوز نسوخته باشد مقاومت اندازه‌گیری‌شده بین دو سر تقریبا نزدیک صفر خواهد بود. لازم به ذکر است که جهت اندازه‌گیری ولتاژ، مالتی‌متر را در حالت DC قرار دهید.
با استفاده از چنگگ یا وسیله ای مناسب فیوزی که سوخته است را خارج نمایید، سپس فیوز سالم را جایگزین کنید. باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که فیوز جایگزین شده باید از همان نوع فیوز سوخته و با همان جریان نامی باشد چرا که اگر جریان فیوز جدید کمتر باشد بسیار زودتر از آنچه تصور کنید خواهد سوخت و اگر جریان آن بیشتر باشد احتمال آسیب تجهیز و مدار محافطت‌شده وجود دارد. در نهایت اتصالات را محکم کرده و با روشن کردن کلید، سلامت مدارات را کنترل کنید.
